Links het s/s Nieuw Amsterdam in volle vaart en daarnaast: een zieltogend einde in Taiwan (1974). Klik op de rechter foto voor een filmpje van de sloop. Houd tissues bij de hand, want het is hartverscheurend!
s/s Nieuw Amsterdam
1969 - 1973Download English summary in PDF
De bovenstaande foto's tonen de kabelbaantocht van Maiquetias aan de kust van Venezuela, naar de hoofdstad Caracas in het dal achter de bergen. De tocht duurt meer dan een uur en voert over de hoge bergen door de wolken.
Aankomst in NYC: 1969 met de Nieuw Amsterdam. Veel sloop in Manhattan voor nieuwbouw en de nieuwbouw van het World Trade Center (WTC) dat op 11 September 2001 door terrorisme werd vernietigd.
De bovenstaande foto's tonen de bevoorrading van de Nieuw Amsterdam in La Guaira, Venezuela.
.JPG)
Bovenstaande foto's zijn genomen op Trinidad.
Bovenstaande foto's tonen een 'salvage' van een achtergelaten of verongelukte katamaran tussen Florida en Cuba. De US coastguard kwam een oogje in het zeil houden. Ik heb nooit gehoord wat er met die katamaran was gebeurd.
.--. --. --. ..-.
.--. .--- .-. ... (onder Antilliaanse vlag)
Na een half jaar Statendam kwam ik op het s/s Nieuw Amsterdam/PGGF, later - onder Antilliaanse vlag - werd dit PJRS. Ik moest Joop Dijkema vervangen wiens vrouw op het punt van bevallen stond. Op de Nieuw Amsterdam heb ik van 1969 tot en met 1973 gevaren. Met veel plezier. Na een paar Atlantische crossings in 1969, kwam daar toch eigenlijk wel rond die tijd een einde aan door de toenemende concurrentie van de luchtvaart. De vlaggeschepen zoals de QE II/GBSS, Queen Mary/GBTT, de France/FNRR, de United States/KJEH, Nieuw Amsterdam, de Rotterdam en de Hamburg maakten uit nostalgische overwegingen doorgaans nog wel één of twee crossings per jaar. Maar je kon dat toch geen lijndienst meer noemen.
De Nieuw Amsterdam was de Grand Old Lady van de HAL. Ik vond het een fantastisch schip. En met mij vele anderen. Lees maar mee:
‘The Nieuw Amsterdam was often affectionately nicknamed the “Darling of the Dutch” and was truly a most elegant and handsome ship. This much loved Holland America Line ship had a most eventful career including service as a troopship during the Second World War but was eventually retired from service and scrapped in 1974’.
De transatlantische lijndienst werd vervangen door cruises. Korte van acht dagen of langere van twee weken of één maand. In het Caribisch gebied. En die cruises begonnen afwisselend vanuit Port Everglades bij Fort Lauderdale / Miami in Florida of vanuit New York City. Vanuit NYC begonnen de cruises meestal in de winter. Dat betekende altijd een fikse omschakeling van tropische warmte naar ijzige kou in een paar dagen tijd. Bij Cape Hatteras begon die omslag doorgaans.
Mijn chef was de meeste tijd R/O Karel Musch †. Ik kwam hem nog tegen op de reünie van 1999. Andere collega's waarmee ik veel heb samengewerkt waren Joop Dijkema, de broers Frank en Harm de Haan, Piet de Man † (zie foto's; Piet staat links van Ninke en Nanda; in de middelste foto sta ik rechts; genomen op Trinidad) Willem R.H. Bakker †, Peter Dral. Van Piet de Man heb ik geleerd van klassieke muziek te gaan houden. Hij had de volledige collectie van de Beethoven symphoniën en een platenspeler. Met Joop Dijkema en zijn vrouw Bouk hebben we nog steeds contact. We gingen vaak samen de wal op en 's-avonds op zee dronken we koffie bij masseuse Marees. Haar koffie was erg lekker want zij had een 'echt' koffiezetapparaat in plaats van de gebruikelijke percolator. Dat hielp en trok veel belangstelling. Of waren het toch haar korte jurkje, mooie benen en het leuke puntje van haar neus dat meebewoog als ze sprak ?
Jan de shopmanager ging ook vaak mee stappen en als we weer een dag een eiland over waren gelopen en bij Jan de blaren op de hielen stonden, stopte hij zijn blote voeten in een teil met veel ijsblokjes en verzuchtte: 'dat nooit meer', maar een volgende keer was hij toch weer van de partij.
Hier ontdekte ik ook voor het eerst (!) dat St. Maarten bestaat uit een Nederlands en een Frans gedeelte. Toen we op een dag het eiland overliepen, kwam we zowaar bij een heuse grens! Volgens mij hadden we dat op school nooit geleerd. Of heb ik niet opgelet ?
Van Bertus de chef kok kregen we - op verzoek - een plastic zak met biefstuk mee om op een tropisch strandje te kunnen BBQ-en. Daar werd gretig gebruik van gemaakt. Zo ook op St. Maarten waar echter - toen de duisternis was ingevallen - al onze kleren werden gestolen en ook de sleuteltjes van de door mij gehuurde jeep. We moesten dus in onze zwembroek de tender in om weer aan boord te komen. Gênant! Ik was ook $ 100,-- kwijt. Best veel geld in die tijd.
Op Puerto Rico gingen we drankjes halen in El Primitivo; een barretje in de heuvels waar de barstoelen aan het plafond hingen. De pina collada was daar fantastisch.
Op Cuba zijn we helaas nooit geweest. Dat wilde Fidel Castro niet zo graag en na het Varkensbaai-incident was het sowieso a big no-no voor de Amerikanen.
Op Barbados kwam ik in contact met de directeur van het energiebedrijf aldaar. Hij had een testuitzending gehoord van mij via de satelliet. We hadden een pilotsysteem aan boord voor het uitproberen van satellietcommunicatie. Via een grondstation in de Mohave dessert kwam er contact met het grondstation in Burum, Groningen en kon je af en toe met thuis bellen. Er was nog geen echo-onderdrukking en dus gingen de eerste minuten van de verbinding verloren met het leren omgaan met een echo die een seconde of wat naijlde. De directeur van het energiebedrijf had mijn testuitzending gehoord bij het binnenvaren van Bridgetown en was naar de gangway gekomen om naar mij te vragen. Mijn vrouw was ook een reisje mee en samen werden we uitgenodigd om naar zijn huis te komen waar we op een terras met een verfrissend briesje ijsthee kregen. Even later werden we meegenomen naar een tropisch regenwoud op Barbados waar je de apen hoorde schreeuwen en broodbomen zag. Indrukwekkende ervaring met een gastvrije man die toevallig een satellietsignaal had opgepikt.
De chicken-in-the-basket (met coleslaw en french fries) was het lekkerst op Barbados en de steelband op de kade van Bridgetown klonk daar het mooist. Een reisje naar de noordkust van het eiland met de lokale bus ontlokte aan een prachtige negerin met een fruitmand op haar hoofd de kreet: 'you have stolen my soul man', toen ik van haar een foto nam. Ik moest maken dat ik wegkwam. Maar toen ik haar even later een US dollar gaf, was het weer pais en vree.
Mr. en Mrs. Bradshaw waren op één van de reizen 25 jaar getrouwd. Collega Peter Dral had dit gehoord en via de tafelsteward hebben we toen geregeld dat zij in 'het zonnetje werden gezet'. Dat werd zo gewaardeerd dat we bij terugkeer in Port Everglades door hen werden uitgenodigd voor een dinnershow in de Mai-Kai in Fort Lauderdale. Dat was een spetterende ervaring. Fantastische show met fakkels en dans. De volgende dag moesten we naar hun huis komen voor de BBQ. Maar we hadden natuurlijk geen vervoer. Geen probleem. Hun tienerdochter (19) kon haar VW kever wel een paar dagen missen. Ze had er toch twee (!). De ultieme gastvrijheid.
Toen ik jaren later (1991) met het gezin naar Florida ben geweest, hebben we nog een keer van de Mai-Kai genoten. Het was nog even indrukwekkend.
In Ft. Lauderdale/Fla. had je overigens een piepklein restaurantje (hole-in-the-wall) waar je de beste clam chowder kon eten die ik ooit heb geproefd.
Peter Dral (op de foto zie je Peter op z'n rug; met het half lange haar) moest een reis later worden gerepatrieerd. Hij had een paar maagzweren en liep continue krom van de pijn. Overigens ben ik met Peter Dral ook nog een keertje tijdens verlof naar Scheveningen Radio geweest in IJmuiden. Hij had een Citroën Ami en kwam me thuis ophalen. Ik had wel een rijbewijs maar geen auto. We maakten bij PCH kennis met verscheidene telegrafisten en telefonistes die we draadloos aan de lijn hadden gehad.
Voor telefoongesprekken tussen (Amerikaanse) passagiers en hun 'parties' aan de wal maakten we verbinding met AT&T kortegolf telefoniekuststations aan de Oostkust met de roepletters WOM en WOO. Je kreeg eerst verbinding met de technician (hi tech !) en als de verbinding goed genoeg was werd je doorverbonden met de high seas operator (hi operator, of 'hi dear' als je elkaar voor de zoveelste keer die dag aan de lijn had). De operators waren altijd vrouwen en naar onze beleving altijd vrouwen met een zwoele stem. Op een zeker moment hadden we er een paar uitgenodigd aan boord te komen kennismaken in NYC. Die uitnodiging werd gretig aangenomen en dat stemde ons hoopvol. De dag brak aan en de vijf dames kwamen aan boord. De leeftijd lag tussen de 50 en de 65 jaar, schat ik en er zijn in de anderhalf uur die daarop volgde twee flessen whiskey doorgegaan. Piet de Man ging op een gegeven moment de glazen wassen en zette de kraan open van de wastafel in de hut. Dat werkte subliem op de blaas van de dames en zo kwam er een einde aan dit gezellige samenzijn.
Deze foto toont de radiohut van de Nieuw Amsterdam in 1969. Om het telefonieverkeer een nog betere kwaliteit te geven, kregen we extra apparatuur aan boord. Het was een Lincompex box die van alles met de verbinding deed, zoals het wegnemen van ruis of andere onvolkomenheden. Nadat de verbinding met het Amerikaanse kuststation was gemaakt, moest je aan beide kanten overgaan op Lincompex. Soms betekende dat echter geen verbetering maar juist het tegendeel en dan ging je maar weer terug op 'normaal'. We kregen ook een Redifon R408 ontvanger. Dat was de eerste ontvanger met transistoren. Alle andere ontvangers hadden nog gewone radiobuizen, zoals de Philips BX925A. We hadden drie zenders in de radiohut. Eigenlijk waren het er vier, want we hadden ook nog een marifoon in het radiostation. En ook een op de brug. Op hoogtijdagen waren alle drie de zenders tegelijk in de lucht. Dat leverde soms verwarring op bij PCH: 'Maar we hebben toch al verbinding met u op de 12 Mhz?' Dan was een collega alvast begonnen de nieuwe voorraad telegrammen op de 12 Mhz af te wikkelen. En een andere collega handelde het telefoonverkeer af. Dat gaf altijd wel een kick. Maar het gaf bij PCH wat problemen met de telegramnummers die dan door elkaar liepen. We kwamen er wel altijd uit. Die hoogtijdagen waren er bijvoorbeeld met de Kerstdagen. Met Oud en Nieuw probeerden we altijd om 00:00 uur verbinding met PCH te hebben. Soms lukte dat. Toen het mij een keer was gelukt en ik mijn vrouw aan de lijn kreeg, kon ze me niet verstaan omdat de Chinese buurman net zijn 10.000 klapper had aangestoken. Shit happens.
In de loop van 1973 kregen we als een van de eerste passagiersschepen een proefinstallatie aan boord van de PTT voor satellietcommunicatie. Dat ging via de ATS-3 satelliet via een grondstation in de Mohave woestijn (Californie). Maar ook heb ik rechtreeks contact gehad met de PTT in Buren (denk ik). Dan mocht ik gratis even met thuis bellen. Via de HF kostte dat (voor bemanningsleden) 13,60 gulden per drie minuten. Ook van deze foto's hebben de kleuren van de oorspronkelijke dia's de tand des tijds niet overleefd helaas.
De scheepsklok.
Ergens tijdens een reis besloten we dat de radiohut nodig aan een opknapbeurt toe was. Maar ja.....een matroos met een bokkepoot in de radiohut; dat kon natuurlijk niet. Dus besloten we - vooral tijdens de hondenwacht en de 4-8 wacht - de radiohut zelf onder handen te nemen. We kregen uiteraard wel de verf en kwasten van de boots. Tegen de achterwand hing één van de vele scheepsklokken die de lokale tijd aangaf. Daarnaast hing de GMT klok. Beide moesten van de wand, want erom heen schilderen is natuurlijk not done. De volgende dag tijdens het ontbijt sprak ik de electriciën. Hij zag er verhit uit. Alle scheepsklokken stonden stil! En dat op een passagiersschip! Het muntje viel nog niet bij mij. In de loop van de middag kwam de electriciën bij ons langs in de radiohut. Hij kwam advies vragen. Hij was ten einde raad. Toen keek hij naar de achterwand die mooi in de verf stond te drogen. Hij stotterde....wwaaar is de scheepsklok? 'Nou die is er even af, want we moesten schilderen hè'. Ik dacht dat ie pardoes ontplofte! Wat bleek: alle scheepsklokken waren met een serieschakeling aangesloten op één masterklok die centraal werd bediend. Door onze klok los te maken, werd de serieschakeling onderbroken en stonden dus alle klokken stil. Ik heb van dat kleine driftige electriciëntje in heeeel korte tijd heeeel veel nieuwe woorden geleerd.Wanneer mijn vrouw aan boord was (een echtgenote mocht drie maanden per jaar gratis mee) liep ik het liefst de hondenwacht. Dan kon je 's-avonds samen naar de shows of ander entertainment. Het betekende wel dat je daarna meteen om 24:00 uur op wacht moest en anderhalf uur de Amerikaanse pers van kuststation WCC moest binnen halen. Ik ben toen een keer boven de schrijfmachine met m'n vingers tussen de toetsen in slaap gevallen. Ook toen bracht de bandrecorder weer uitkomst.
Eén van de lekkernijen aan boord was altijd het 'captain's dinner'. Dit werd overigens alleen voor de bemanning gemaakt en bestond uit bruine bonen (of capucijners) met aardappelen en gebakken ui, rauwe ui, uitjes in het zuur, augurken, piccalilly, kaantjes, spekvet, uitgebakken reepjes spek en afhankelijk van de kok nog enkele typisch oud-Hollandse heerlijkheden. Mijn vrouw maakt het na al die jaren meestal nog één keer per jaar klaar. Ook de kinderen zijn er dol op. Wellicht de kleinkinderen straks ook!
Het moet rond 1970 zijn geweest dat de HAL besloot Indonesische bemanning in dienst te nemen, hoofdzakelijk 'voor-de-mast'. We kregen een stencil met Indonesische (Bahasa Indonesia, of Maleis) uitdrukkingen. De belangrijkste (!) ken ik nog: selamat makan (eet smakelijk), selamat pagi (goede morgen), selamat tidur (welterusten). De saté uit de Indonesische keuken vond een 'brede' aftrek! Trimakassi !
Tegen het einde van 1973 werd het duidelijk dat de Nieuw Amsterdam uit de vaart zou worden genomen. Het was toen nog niet duidelijk hoe of wat en waar of wanneer, maar ik besloot dat dit moment dan ook maar het einde van mijn loopbaan als zeeman moest worden. Vanuit Lissabon zouden we worden afgelost. Mijn vrouw is daar nog een paar dagen aan boord geweest en hebben we Lissabon gezien en het treintje naar Cascais en Estoril genomen en langs het strand gelopen.
Collega Piet de Man † heeft - meen ik - de reis meegemaakt naar Taiwan waar de Nieuw Amsterdam is gesloopt. Ik heb mijn verlofdagen opgemaakt en kreeg in december 1973 nog even een hopperzuiger toegewezen om mijn contract met RH uit te dienen. Ik was 27 jaar geworden. En zo kwam er dus een einde aan mijn ervaringen met de Holland Amerika Lijn.
Bovenstaande foto's geven een verdere indruk van het prachtige Caraïbische gebied met de vele eilanden, vriendelijke mensen, mooi weer en altijd blauwe zee.
Ik heb nooit één moment spijt gehad van mijn zeemans-decennium. Ik heb me wel eens afgevraagd of ik niet beter had kunnen blijven varen. Want je was natuurlijk wel negen maanden weg van huis, maar daarna was je dan wel drie maanden thuis. Die luxe heb ik daarna nooit meer gehad. Ik was gewoon niet thuis.
En hier onder ziet u een filmpje van juni 2013 toen we een overnachting hadden op het s/s Rotterdam dat nu als hotelschip aan de kade ligt in Rotterdam.
